ประเทศไทยมี 3 ฤดูหลัก ได้แก่ ฤดูร้อน, ฤดูฝน, และฤดูหนาว ซึ่งแตกต่างจากหลายประเทศที่มี 4 ฤดูหลัก การมีฤดูที่จำกัดนี้มีสาเหตุหลักมาจากลักษณะทางภูมิศาสตร์และภูมิอากาศของประเทศ
1. สถานที่ตั้งทางภูมิศาสตร์
ประเทศไทยตั้งอยู่ในเขตร้อน (Tropical Zone) ซึ่งส่งผลต่อความหลากหลายของสภาพอากาศในประเทศนี้ เนื่องจากตั้งอยู่ระหว่างเส้นรุ้งที่ 5 ถึง 20 องศาเหนือ ทำให้มีอุณหภูมิสูงตลอดทั้งปี นอกจากนี้ยังอยู่ใกล้กับเส้นศูนย์สูตร (Equator) ซึ่งส่งผลให้มีอุณหภูมิที่ค่อนข้างคงที่ตลอดปี
2. ผลกระทบจากมรสุม
ฤดูฝนในประเทศไทยเกิดจากมรสุม (Monsoon) ที่พัดเข้ามาจากทะเลจีนใต้ มรสุมที่พัดเข้ามาจะนำพาฝนมาปกคลุมพื้นที่เกือบทั้งหมดของประเทศ โดยฤดูฝนจะเริ่มต้นประมาณเดือนพฤษภาคมและสิ้นสุดในเดือนตุลาคม ช่วงนี้ประเทศไทยจะได้รับฝนตกต่อเนื่อง ซึ่งช่วยให้พืชผลเจริญเติบโตและเกษตรกรรมดำเนินไปได้ดี
3. อิทธิพลของลมที่เย็น
ฤดูหนาวในประเทศไทยเกิดจากการเคลื่อนตัวของลมเย็นที่พัดมาจากพื้นที่สูงของจีนและประเทศในภูมิภาคที่เย็นกว่า ลมที่พัดเข้ามาจะทำให้อุณหภูมิลดลงในบางพื้นที่ โดยเฉพาะในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งฤดูหนาวจะเริ่มตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนถึงเดือนกุมภาพันธ์
4. ฤดูร้อน
ฤดูร้อนในประเทศไทยเกิดจากการที่ดวงอาทิตย์อยู่ในตำแหน่งสูงที่สุดในช่วงฤดูร้อน ซึ่งทำให้อุณหภูมิสูงขึ้น โดยเฉพาะในช่วงเดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม นอกจากนี้ ความร้อนที่สะสมจากฤดูร้อนยังส่งผลให้เกิดลมมรสุมที่นำฝนมาสู่ประเทศไทยในช่วงฤดูฝน
5. การเปลี่ยนแปลงของฤดูกาล
ประเทศไทยมีฤดูที่ไม่ค่อยแตกต่างกันมากนัก แต่การเปลี่ยนแปลงจากฤดูร้อนเป็นฤดูฝนและฤดูหนาวมีลักษณะเด่นที่สามารถระบุได้ การเปลี่ยนแปลงนี้เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของลมและสภาพอากาศที่มาจากการเคลื่อนที่ของระบบสภาพอากาศต่างๆ
ประเทศไทยมี 3 ฤดูหลักเนื่องจากตำแหน่งทางภูมิศาสตร์ที่ตั้งอยู่ในเขตร้อน ซึ่งทำให้มีอุณหภูมิสูงตลอดทั้งปี ฤดูฝนเกิดจากมรสุมที่พัดเข้ามาจากทะเลจีนใต้, ฤดูหนาวเกิดจากลมเย็นที่พัดมาจากพื้นที่สูง, และฤดูร้อนเกิดจากตำแหน่งของดวงอาทิตย์ที่สูงในช่วงฤดูร้อน แม้ว่าการเปลี่ยนแปลงฤดูกาลจะไม่เด่นชัดเท่าประเทศที่มี 4 ฤดูหลัก แต่ประเทศไทยยังคงมีความหลากหลายทางภูมิอากาศที่ชัดเจนในแต่ละฤดู